Ornitologia –jest nauką, która zajmuje się zgłębianiem wiedzy na temat ptaków, ich biologii, zachowań, upodobań.

W Polsce wpisanych na listę awifauny mamy około 450 gatunków ptaków. Ze względu na status dzielimy je na ptaki:

• lęgowe-ptaki, które zakładają gniazda

• lęgowy lokalnie-ptaki, które tworzą regularne gniazda, ale na określonym obszarze

• lęgowe sporadyczne-ptaki, które zakładają gniazda sporadycznie

• przelotne, zimujące-pojawiają się regularnie w okresach wiosennych i jesiennych, w momencie przelotu

• zalatujące-ptaki, które pojawiają się sporadycznie

• zalatujące sporadycznie-ptaki, które można zauważyć mniej niż piec razy

• dawniej lęgowy-ptaki, których obecność zauważono przed 1800 rokiem.

 

Poniżej zostanie przedstawiony spis ptaków, zaliczanych do Polskiej awifauny: http://pl.wikipedia.org/wiki/Ptaki_Polski

• Rząd: nury (Gaviiformes)

 

Nur lodowiec należy jak pozostali przedstawicieli tego gatunku do ptactwa wodnego. Występują na północnej strefie półkuli północnej. Charakterystyczne środowisko to wody śródlądowe, ale można również je spotkać na wodach morskich.

Cechami charakterystycznymi dla tego rzędu są: grube szyje, krótkie ogony, masa ciała od 1,6 kg do 4 kg, długość ciała 53-91 cm, ostre skrzydła, a zarazem krótkie, mocne dzioby, nogi ukształtowane tak, by łatwo było pływać. Nury są doskonałymi pływakami o mocnym i zbitym czarno-białym upierzeniem. Świetnie latają  choć maja problem ze startem. Samce tego gatunku są niewiele większe od samic, gniazda są bardzo proste w swojej budowie. Jeżeli chodzi o rozmnażanie to gatunek, który wysiaduje od 2 do 4 jaj, jest bardzo nisko rodny. Młode tego gatunku zaczynają latać po około 7 tygodniach. Odżywianie opiera się na pokarmie zwierzęcym złowionym w trakcie pływania. Mamy około 5 gatunków nurów z czego cztery występują w Polsce: rdzawoszyi, czarnoszyi, pacyficzny, lodowiec oraz białodzioby.

• Rząd: perkozy (Podicipediformes)

 

Perkoz dwuczuby jest przedstawicielem tego gatunku należącym  do rzędu falmingowatych. Zajmują wody stojące bądź wolno płynące. W okresie lęgu można spotkać je na morzach. Występują na całym świecie poza najwyższymi szerokościami geograficznymi.

Cechami charakterystycznymi dla tego gatunku jest: świetne przystosowanie do pływania i nurkowania, przy czym osiągają dość duże prędkości, masa ciała 120-1500 gram, długość ciała 23-74 cm, ogon szcątkowy, ale działa jak świetny ster, posiadają błony pławne między palcami,, długa szyja, grube upierzenie, które chroni przed zamoczeniem. Perkozy budują gniazda wodne, jaja przybierają kolor brązowy co jest wynikiem gnijących roślin, które wytwarzają ciepło. Pisklęta należą do zagniazdowników, najczęściej widywane są na grzbietach rodziców, karmione są pożywieniem wkładanym przez rodziców do dziobów. Pisklęta mają problem z termoregulacją dlatego pewien czas spędzają na grzbietach rodziców. Największą ciekawostką dotyczącą perkozów jest występowanie w przewodzie pokarmowym oraz żołądku kłębków puchu. Naukowcy twierdzą, że ma to na celu ochronę wrażliwego przewodu pokarmowego.

 

• Rząd: rurkonose (Procellariiformes)

 

Albatros wędrowny należy do gromady ptaków nowoczesnych. Wyodrębniły się w wyniku ewolucji. Występują na wodach oceanicznych. Cechy charakterystyczne, to: duży silny dziób z nozdrzami, przez które wydalają nadmiar soli, mają dobry węch, wydzielają piżmo, pomiędzy trzema palcami posiadają błonę pławną. Charakteryzują je dwa typy lotów: szybowcow nad wodami i lot krótki nad lądem. Całe życie spędzają nad oceanami i otwartymi morzami dlatego w Polsce są tak rzadko spotykane. Ptaki te są długowieczne. W okresie lęgu składają jedno jajo. Do tego rzędu możemy zaliczyć rodziny: oceaników, albatrosy, nawałniki, burzykowate.

 

• Rząd: pełnopłetwe (Pelecaniformes)

 

Pelikan australijski należy do tego rzędu, który podobnie jak albatrosy są gatunkiem nowoczesnym, powstałym w wyniku ewolucji. Prowadzą wodny tryb życia, występują na całym świecie, poza strefami podzwrotnikowymi. Do cech, które charakteryzują ten gatunek można zaliczyć: diety oparte wyłącznie na rybach, są świetnymi pływakami, nurkami i lotnikami. Należą do ptaków żyjących kolonijnie. Są przykładami ptaków, których składane jaja pokryte są powłoką kredową. Młode rodzą się nagie i ślepe. Karmienie polega na tym, iż młode wkładają dzioby do gardzieli rodziców skąd pobierają pokarm. Do tego rzędu należą: bocianowce i pelikanowce.

 

 

 

 

 

• Rząd: głuptakowe (Suliformes)

 

Pelikan dzioborogi należy do podrzędu pelikanowców. Podrząd ten występuje na całym świecie oprócz klimatu arktycznego.

 

• Rząd: brodzące (Ciconiiformes)

 

Dławigad indyjski należy do podrzędu bocianowców. Bocianowce, bocianowate, brodzące to podrząd z rodziny pelikanowatych. Zaliczamy je do ptaków kosmopolitycznych, wędrownych, wodno-błotnych. Występują na całym świecie oprócz klimatu podbiegunowego. Są zaliczane do dużych ptaków z giętką szyją i długich nogach. Przystosowane są do brodzenia w głębokich wodach, zaroślach i bagnach. Potrafią szybko latać oraz szybować w czym pomagają skrzydła o dość dużej rozpiętości. Ptak kolonijny, pisklęta tego gatunku to gniazdowniki, które po wykluciu widzą na oczy.  Młode karmione są rybami oraz niewielkimi kręgowcami zrzucanymi na brzeg gniazda bądź wkładanymi prosto do dzioba pisklęcia.

 

• Rząd: flamingi (Phoenicopteriformes)

 

Falming krótkodzioby należy do rodziny flamingowatych. Są to gatunki brodzące występujące w klimacie ciepłym oraz gorących poza Australią. Flamingi można spotkać słonych oraz sodowych jeziorach. Dodatkowo występują na nadmorskich lagunach. Cechy charakterystyczne dla tego rzędu, to : długość ciał w granicach 80-146 cm, samce są nieco większe od samic. Cechą która pozwala łatwo je rozpoznać to długa szyja wygięta w kształt litery S oraz długie nogi, które umożliwiają brodzenie. Dobrze latają w czym pomagają duże, ostro zakończone skrzydła. Są też świetnymi pływakami, gdyż palce połączone są błoną pławną. Flamingi żyją w stadach, co pozwala im świetnie funkcjonować i ostrzegać innych osobników stada o  zbliżającym się zagrożeniu. Flamingi należą do ptaków, które łączą się w pary na całe życie. Budują kopulaste gniazda z mułu, gdzie samica składa jedno bądź dwa jaja. Młode karmione są wydzieliną z wola. Sposób karmienia jest charakterystyczne tylko i wyłącznie dla tego gatunku. Flemingi tworzą żłobki, gdzie trafiają młode. Mimo dużej ilości pisklaków rodzice bez problemu rozpoznają swoje pisklę. Młode po 6-11 tygodniach stają się samodzielne.

 

 

• Rząd: blaszkodziobe (Anseriformes)

 

Samiec krzyżówki  należy również do rodziny ptaków nowoczesnych. Gatunek wodny mieszkający na całym świecie poza Antarktydą.  Charakteryzują je: gęste i zbite upierzenie, mocny gruczoł kuprowy,  otwarte nozdrza. Są świetnymi pływakami, dobrze latają, natomiast nie szybują.  Nogi są krótki, ale bardzo silne. Jeżeli chodzi o wygląd, to  samce są bardziej ubarwione w przeciwieństwie do samic. Dzięki temu samice mogą na spokojnie wysiadywać jaja. Samice wysiadują dość dużą ilość jaj. Młode są zagniazdownikami, pokryte są puchem. Potrafią same żerować, co jest wynikiem tego iż wykluwają się dobrze rozwinięte. Niektóre osobniki tego gatunku zostały udomowione przez człowieka.

 

• Rząd: jastrzębiowe (Accipitriformes)

 

Kania czarna, szponiaste, jastrzębiowe, drapieżne, dzienne ptaki drapieżne należą do rzędu ptaków nowoczesnych.  Prowadzą dzienny tryb życia, występują na całym świecie.  Na świecie mamy 290 gatunków szponiastych z czego 220 gatunków zamieszkuje klimat tropikalny. Cechą charakterystyczną tego gatunku jest ostry, zagięty dziób, duża rozpiętość pod względem rozmiarów ciała.. W przypadku tego rzędu samice są większe od samców. Pisklęta są gniazdownikami niewłaściwymi. Rodzą się upierzone z otwartymi oczami, dość długo są pod opieką rodziców.  Jaja składane są w dość dużych odstępach czasu. W trakcie wysiadywania samiec opiekuje się samica i dostarcza jej pożywienia. Taki odstęp czasu przy składaniu jaj powoduje, że pisklę które jako pierwsze się wylęgnie jest silniejsze i dokonuje eliminacji swojego rodzeństwa wyrzucając je z gniazda.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

• Rząd: sokołowe (Falconiformes)

 

Pusułka australijska należy do rzędu ptaków z gromady nowoczesnych. Należy do ptaków drapieżnych, zamieszkujących cały świat.  Cechy charakterystyczne: posiadanie sokolego zęba, okrągłe nosowe otwory, nie budują gniazd. Jaja składają na półkach skalnych, w dziuplach i opuszczonych gniazdach.

 

• Rząd: grzebiące (Galliformes)

 

Głuszec zwyczajny podgromada ptaków nowoczesnych. Należy do gatunków ptaków lądowych, grzebiących zamieszkujących wszystkie strefy klimatyczne. Ptaki te podobne są do kur, ale są bardziej masywne, mają mocny dziób i pazury. Odżywiają się nasionami, owocami i małymi zwierzętami. Ptaki ter rozmnażają się na ziemi, a pisklęta są zagniazdownikami.

 

• Rząd: żurawiowe (Gruiformes)

 

Koronnik szary prowadzi naziemny tryb życia, zamieszkujący tereny pustynne, stepy, bagna i lasy tropikalne. Należą do gatunków reliktowych. Żurawiowe różnią się pod względem barwy, wielkości ciała i budowy ciała pomiędzy przedstawicielami tego rzędu. Część przedstawicieli tego rzędu prowadzi wodny tryb życia, część potrafi latać. Żurawiowe są wszystkożerne. Część przedstawicieli tego rzędu są monogamiczne i poligamiczne. Charakterystyczne są tańce godowe. Budują gniazda na ziemi wśród kęp roślin. Liczba jaj znoszonych w trakcie lęgu waha się od 1 do 17, a czas inkubacji trwa od 12 do 30 dni.

 

 

 

 

 

• Rząd: dropie (Otidiformes)

 

Drop zwyczajny przedstawiciel rządu dropi. Dropie należą do gatunków ptaków żyjących na terenach otwartych, zamieszkujące Afrykę, południową i wschodnią Europę oraz Azję. Cechy charakterystyczne: długie nogi, maskujące upierzenie, posiadają czuby i wąsy, brak gruczołu kuprowego. Należą do najcięższych ptaków latających, biegają  ze średnią prędkością 40 km/h. samiec po kopulacji opuszcza samicę, a przed zbliżeniem odbywa rytualny taniec.

 

• Rząd: siewkowe (Charadriiformes)

 

Rycyk jest przedstawicielem siewkowych. Występują na otwartych przestrzeniach i morskich brzegach. Należą do gatunków wędrownych i osiadłych. Są małymi ptakami, które świetnie pływają i latają. Odżywiają się pokarmem zwierzęcy, przede wszystkim ryby, głowonogi, mięczaki, owady, część gatunków żywi się ponadto jajami i pisklętami innych ptaków.

 

• Rząd: stepówki (Pteroclidiformes)

 

Pustynnik zwyczajny należy do rzędu stepówek, do gromady ptaków nowoczesnych. Do tego rzędu zaliczamy ptaki zamieszkujące tereny półpustynne, pustynne i stepowe, tereny Azji i Afryki. Są do nieduże, krępe ptaki z dużą głową, krótkim dziobem, długimi skrzydłami i ogonem. Ubarwienie jest żółte z czarnymi centkami. Samce są barwniej ubarwione niż samice. Odżywiają się nasionami, pędami i pąkami roślin, rzadziej zjadają owady i małe bezkręgowce. W poszukiwaniu wody potrafią pokonać nawet 80 km. Stepówki są monogamistami. Żyją w koloniach, w których odbywają lęgi. Gniazda zakładają na ziemi, gdzie składają około 3 jaj. Pisklęta opuszczają bardzo szybko gniazdo, bo w przeciągu kilku godzin po wykluciu.

 

• Rząd: gołębiowe (Columbiformes) /

 

Sierpówka jest przedstawicielem gołębiowatych. Należy do podgromady ptaków nowoczesnych. Występują na całym świecie oprócz Arktyki i Antarktydy. Maja krępą budowę ciała, są dobrymi lotnikami oraz zasysają wodę zanurzając dziób.

 

• Rząd: kukułkowe (Cuculiformes)

 

Kukułka czarno-biała należy do gromady ptaków nowoczesnych, zamieszkująca tereny leśne. Żyje na drzewach, lecz są przedstawiciele tego gatunku, które żyją na pustyni. Młode klują się pokryte skąpym puchem lub nagie, należą do gniazdowników.

 

 

• Rząd: sowy (Strigiformes)

 

Uszatka zwyczajna należy do drapieżników. Tryb życia i żerowanie zaczynają wczesnym wieczorem i nocą, są świetnie przystosowane do takiego trybu życia. Zamieszkują cały świt z reguły prowadząc osadnicze życie. Cechy, które charakteryzują sowy to: ostre dzioby i szpony, dobry wzrok, zdolność widzenia stereoskopowego (dwuocznego), dobry słuch. Odżywiają się pokarmem zwierzęcym przez owady po ssaki. Okres lęgowy zaczyna się w lutym i trwa do maja. Nie budują gniazd, wykorzystują opuszczone miejsca, gdzie składają jaja.  Jaja składane są w odstępach czasu, co powoduje, że w okresie braku pożywienia silniejsze pisklaki pozbywają się słabszych.

 

• Rząd: lelkowe (Caprimulgiformes)

 

Paszczak australijski należy do przedstawicieli lelkowych. Prowadzą nocny tryb życia. Występują w lasach, na terenach otwartych bądź w górach. Ptaki te mają długość ciała w granicach 20-80 cm, słaby dziób i nogi. W okresie godów następują silny wzrost piór u samców. Składają od 1 do 4 jaj w gniazdach zakładanych na ziemi. Pisklęta rodzą się z otwartymi oczami. Lelkowce odżywiają się owadami, część z nich zapada na zimę w hibernację. 

 

• Rząd: kraskowe (Coraciiformes)

 

Kraska zwyczajna jest przedstawicielem tego rzędu, odżywiają się różnorodnie (mięsożernie i wszystkożernie). Zakładają gniazda w norach, dziuplach oraz szczelinach. Pisklęta są gniazdownikami, gdyż rodzą się ślepe i nagie. Oboje rodziców zajmuje się opieką nad młodymi. Zamieszkują tereny cały świat oprócz obszarów okołobiegunowych.

 

• Rząd: dzioborożcowe (Bucerotiformes)

 

Toko szary należy do przedstawicieli tego rzędu. Występują w Euroazji, Afryce oraz Australii.  Dzioborożce obejmują sierpodudki i dudki.

 

 

• Rząd: dzięciołowe (Piciformes)

 

 

Pstrogłów niebieskolicy przedstawiciel tego gatunku. Dzięciołowate zamieszkują tereny leśne na całym świecie poza Australią, Nową Zelandią, Antarktydą, Madagaskarem. Prowadzą samotniczy osiadły tryb życia. Mają zróżnicowaną budowę ciała pod względem kształtu, ubarwienia. Należą do monogamistów, składają od 2 do 10 jaj. Oboje rodzice wysiadują jaj i opiekują się młodymi. Odżywiają się mięsem, roślinami i owadami.

 

 

• Rząd: wróblowe (Passeriformes)

 

Wróbel zwyczajny należy do rzędu ptaków nowoczesnych. Na świecie występuje około 5400 tych gatunków ptaków. Są to ptaki o małych rozmiarach, zróżnicowanej budowie ciała i różnym trybie życia. Wiele z tych gatunków prowadzi leśny tryb życia. Odżywiają się roślinami i owadami. Tworzą związki monogamiczne. Samce również wysiadują jaja i opiekują się młodymi.